Η Βοιωτία αποτελεί τόπο ο οποίος κατοικείται από αρχαιοτάτων χρόνων με μακραίωνη ιστορία και παραδόσεις.
Η περιοχή που κατοικούσαν οι Βοιωτοί , συνόρευε με με τους Αθηναίους στον νότο, με τους Ευβοείς στα Ανατολικά με τους Φωκείς στα Βόρεια, Δυτικά και Ν/Δ και επίσης με τους Λοκρούς στα Βόρεια. Αποτελούταν από πολυάριθμες πόλεις οι οποίες συνδέθηκαν σταδιακά σε μία συμπολιτεία που ονομάστηκε Κοινό των Βοιωτών. Η Βοιωτία από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν πλούσια σε φυσικά πλούτη. Οι κάτοικοι της Ασχολούνταν με την γεωργία, αλλά κύρια απασχόλησή τους ήταν η μεταλλουργία και βυρσοδεψία. Οι λίγες πηγές που έχουμε ανέρχονται στην μυθική εποχή και αναφέρουν, ότι τα ορεινά εδάφη της Βοιωτίας ήταν πλούσια σε ορυκτό σίδηρο, που πήρε το όνομά του από τους μυθικούς Άωνες και έδωσε το όνομα στα περίφημα όπλα τους. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Αθάμας, γιος του βασιλιά των Μινύων είχε το παρώνυμο Χαλκός και θεωρείται ότι κατασκεύασε την πρώτη ασπίδα, γιαυτό και η ασπίδα έγινε το έμβλημα της Βοιωτίας και το συναντάμε στα αρχαία νομίσματα της Βοιωτίας. Γνωστή είναι και η ασπίδα του Αίαντα που του είχε κατασκευάσει ο Τύχιος Εκτός από την ασπίδα, γνωστό είναι και το Κράνος των Βοιωτών.Στους μετέπειτα χρόνους η τέχνη της μεταλλουργίας όπως φαίνεται ξέπεσε, αφού δεν έχουμε άλλες αναφορές. Αντίθετα, άνθιζε η αγγειοπλαστική, αφού ο Βακχυλίδης αναφέρει ότι οι πανέμορφοι Βιωτικοί σκύφοι ήταν ξακουστοί. Επίσης την εποχή του Αριστοφάνη η Βοιωτία φημίζεται για την αγγειοπλαστική της τέχνη, ενώ και στους μεταχριστιανικούς αιώνες συναντάμε πήλινα οικιακά σκεύη.Στην Θήβα θεωρείται ότι ανακαλύφτηκε επίσης το κάρο. το οποίο εννοείται μάλλον επαινετικά για την μετέπειτα κατασκευή περίτεχνων αρμάτων μάχης, τα οποία επαινεί και ο Πίνδαρος.Οι αρτοποιοί της Θήβας φημίζονταν για τα νόστιμα γλυκίσματα τους, καθώς και οι γιατροί και αρωματοποιοί της Χαιρώνειας για τα ιαματικά και καλλυντικά προϊόντα τους.Οι κάτοικοι στις όχθες της λίμνης της Κωπαΐδας και του Ευρίπου ποταμού ζούσαν επίσης από την αλιεία, την σπογγαλιεία και την παραγωγή πορφύρας.
Από τον 12ο αιώνα και την Μυκηναϊκή Εποχή η Βοιωτία αποτέλεσε κέντρο του πολιτισμού.
Σημαντικά μάλιστα ανάκτορα αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στις περιοχές Εύτρηση και στον Γλα. Την περίοδο αυτή η Βοιωτία κατοικήθηκε από τα φύλα των Αχαιών, των Μινύων και των Καδμίων. Οι Μινύες υπήρξαν ιδιαίτερα δραστήριοι και πρωτοπόροι για την εποχή της επιτυγχάνοντας την αποξήρανση της Κωπαΐδας, γεγονός που τους προσέδωσε πλούτο. Κέντρο τους υπήρξε η πόλη του Ορχομενού. Σημαντικό κέντρο αυτής της περιόδου υπήρξε και η Θήβα. Με τη Θήβα και τον Ορχομενό συνδέονται οι σημαντικότεροι μυθολογικοί κύκλοι που σχετίζονται με τη Βοιωτία, κεντρικά πρόσωπα των οποίων είναι ο Φρίξος και η Έλλη, η γενιά του Κάδμου ή η γενιά του Οιδίποδα.
Στη μετάβαση προς τη Γεωμετρική εποχή η Βοιωτία κατοικήθηκε από το φύλο των Βοιωτών που έδωσε και το όνομά του στην περιοχή
Οι Βοιωτοί κατέβηκαν από τη νότια Θεσσαλία μεταξύ 13ου και 12ου αιώνα π.Χ. Εντούτοις, υπάρχει και μια αποδεκτή από πολλούς εκδοχή, κατά την οποία οι Βοιωτοί κατήλθαν από την περιοχή του όρους Βόϊο, της Μακεδονίας, (εξ ου και το όνομα Βοιωτία). Αποτέλεσαν μία χαλαρή ομοσπονδία πόλεων αρχικά με κέντρο τον ναό της Ιτωνίας Αθηνάς στην Κορώνεια και στη συνέχεια με κέντρο τον ναό του Ποσειδώνα στην Ογχηστό. Προς τον 5ο αιώνα π.Χ. η χαλαρή θρησκευτική ένωση μετατράπηκε σε ομοσπονδία με την ονομασία Κοινό των Βοιωτών. Κυρίαρχο ρόλο σ’ αυτό διαδραμάτιζε η Θήβα.
Το μεγαλύτερο μέρος των Βοιωτών μήδισαν κατά τη διάρκεια των Περσικών πολέμων.
Εξαίρεση αποτέλεσαν οι πόλεις,Θεσπιές, οι Πλαταιές και η Αλίαρτος που ενώθηκαν στην Πανελλήνια συμμαχία .Με την ιστορική αυτή αναδρομή οφείλουμε να τιμήσουμε με τους 1000 Θεσπιείς οι οποίοι συμμετείχαν στην απόκρουση του Περσικού κινδύνου κι έπεσαν ηρωικά μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες στην Μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.χ. και φυσικά τους Πλαταιείς οι οποίοι περι το 479 π.χ. υπο τις εντολές του Βασιλιά Παυσανία πήραν μέρος στη τελευταία νικηφόρο μάχη των Ελλήνων έναντι των Περσών, στις Πλαταιές.
Σταθμό στην Ιστορία της Βοιωτίας αποτελεί η μάχη της Κορώνειας η οποία πραγματοποιήθηκε το 447 π.Χ. ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Θηβαίους στα πλαίσια του Πρώτου Πελοποννησιακού Πολέμου.
Μετά τη μάχη οι Θηβαίοι ανέκτησαν τον έλεγχο της Βοιωτίας και της Φωκίδας και ξέσπασε αποστασία της Εύβοιας κατά της Αθήνας. Ο Περικλής τότε σύνηψε με τους Σπαρτιάτες μια ειρήνη που θα κρατούσε για 30 χρόνια τις Τριακονταετούτεις Σπονδές.
Από τα μέσα του 5ου αιώνα ανέλαβε ξανά τα ινία της ομοσπονδίας των Βοιωτών, η Θήβα, η οποία εξελίχθηκε λαμπρώς σε πρώτη ελληνική δύναμη στα μέσα του 4ου αιώνα κάτω από την καθοδήγηση του Πελοπίδα και του Επαμεινώνδα.
Οι Βοιωτοί διακρίθηκαν επίσης στην μάχη της Χαιρώνειας όπου πολέμησαν εναντίον της ισχυρής Μακεδονικής Δύναμης του Φιλίππου Β’. Η Μάχη αυτή διεξήχθη το 338 π.Χ. μεταξύ του Μακεδονικού βασιλείου των συνασπισμένων στρατευμάτων του Κοινού των Βοιωτών με ηγέτιδα την Θήβα, και της Αθήνας, της Κορίνθου και άλλων ακόμη ελληνικών πόλεων. Η συγκεκριμένη σύγκρουση υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα του ύστερου 4ου αιώνα π.Χ. Ο Φίλιππος Β', μονάρχης της Μακεδονίας, κατόρθωσε μετά από πολλά έτη αιματηρών εκστρατειών και έντονων διπλωματικών διαβουλεύσεων να καθυποτάξει και τους τελευταίους πυλώνες αντίστασης στα σχέδια του για επικράτηση στον ελλαδικό χώρο.
Η μάχη της Χαιρώνειας σηματοδοτεί ουσιαστικά την αφετηρία της μακεδονικής κυριαρχίας στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας για σχεδόν έναν αιώνα. Επίσης, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και από στρατιωτική άποψη, αναδεικνύοντας ολοφάνερα την υπεροχή της μακεδονικής φάλαγγας έναντι των προγενέστερων αντίστοιχων τύπων των πόλεων-κρατών, ιδιαίτερα της οπλιτικής φάλαγγας . Το μαρμάρινο "Λιοντάρι της Χαιρώνειας" το οποίο δεσπόζει στην πόλη, χτίστηκε σύμφωνα με τον Παυσανία,από τους Θηβαίους στην μνήμη των πεσόντων ανδρών του Ιερού Λόχου που ετάφησαν στον χώρο αυτόν, μετά την νίκη του Φίλιππου το 338 π.Χ.
Η Θήβα διακρίθηκε επίσης και στη διάρκεια των Βυζαντινών Χρόνων.
Η Πόλη αποτελούσε σημαντικό εμπορικό κέντρο της Ελλάδας που ανθούσε χάρη στην καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα.
Αξιόλογο Αρχαιολογικό και Θρησκευτικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το καθολικό της Μονής του Οσίου Λουκά καθώς και η εκκλησία αφιερωμένη στη Θεοτόκο μέσα στη Μόνη η οποία οικοδομήθηκε στις βόρειες πλαγιές του Ελικώνα τον 10ο αιώνα και υπήρξε από τις σημαντικότερες στον ελλαδικό χώρο αυτής της περιόδου.
Η κεντρική εκκλησία του μοναστικού συμπλέγματος, το καθολικό, κτίστηκε νότια του ναού της Παναγίας για να στεγάσει το θαυματουργό λείψανο του οσίου Λουκά. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του ηπειρωτικού οκταγωνικού και θεωρείται το πρότυπο όλων των μεταγενέστερων ναών αυτού του τύπου. Στους οκταγωνικούς ναούς, που κατ'ουσίαν είναι σταυροειδείς ναοί, μόνο η στήριξη του τρούλου είναι οκταγωνική, ενώ ο κεντρικός χώρος κάτω από αυτόν παραμένει τετράγωνος. Το καθολικό του Οσίου Λουκά χαρακτηρίζεται για τον ευρύ τρούλο του (διαμέτρου 9 μ. περίπου) και αντίστοιχα το διευρυμένο ενιαίο τετράγωνο χώρο κάτω από αυτόν. Το βάρος του τρούλου φέρουν οκτώ ογκώδεις πεσσοί, που γεφυρώνονται σε μεγάλο ύψος, από τέσσερα μεγάλα τόξα ανάμεσα σε τέσσερα ημιχώνια. Από τα παρεκκλήσια, που πλαισιώνουν τον τετράγωνο πυρήνα, ιδιαίτερη σημασία έχει το βορειανατολικό γιατί εκεί, και στο σημείο επικοινωνίας με τη βόρεια κεραία του σταυρού έχει τοποθετηθεί η μαρμάρινη λειψανοθήκη του οσίου. Πρόκειται για το τμήμα του καθολικού που συνδέεται με το ναό της Παναγίας, διευκολύνοντας τη διέλευση των προσκυνητών μπροστά από το ιερό λείψανο και την εισοδό τους στο ναό της Παναγίας. Ταυτόχρονα με το καθολικό κτίσθηκε η κρύπτη, που έχει σε κάτοψη το σχήμα σταυροειδούς τετρακιόνιου ναού. Στην κρύπτη στεγάζεται ο αρχικός τάφος του οσίου Λουκά, που βρίσκεται στο βόρειο τοίχο, ακριβώς κάτω από το χώρο του καθολικού, όπου τοποθετήθηκε η λειψανοθήκη του οσίου. Δύο ακόμα τάφοι στην κρύπτη ανήκουν σε επιφανείς ηγούμενους του μοναστηριού.
Ο επισκέπτης του καθολικού εντυπωσιάζεται από τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμο. Συνθέσεις από χρωματιστά μάρμαρα καλύπτουν το δάπεδο του ναού, όπως και τις κατακόρυφες επιφάνειες των τοίχων. Τα λαμπρά ψηφιδωτά που κοσμούν τις ανώτερες επιφάνειες του καθολικού, αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ψηφιδωτά σύνολα της μεσοβυζαντινής τέχνης. Χρονολογούνται γύρω στη δεύτερη και τρίτη δεκαετία του 11ου αι., είναι δηλαδή πρωιμότερα από τα άλλα δύο μεγάλα ψηφιδωτά σύνολα του ελλαδικού χώρου, αυτά της Νέας Μονής Χίου και του Δαφνίου. Στη κόγχη του ιερού απεικονίζεται η Παναγία ένθρονη βρεφοκρατούσα, ενώ στο χαμηλό θόλο πάνω από το ιερό παριστάνεται η Πεντηκοστή. Στο μεγάλο τόξο επάνω από την είσοδο του ιερού εικονίζονται οι δύο αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Ο χριστολογικός κύκλος αντιπροσωπεύεται με τέσσερις σκηνές στα ημιχώνια (ο Ευαγγελισμός που δεν σώζεται, η Γέννηση, η Υπαπαντή και η Βάπτιση) και με τέσσερις σκηνές από τον κύκλο του Πάθους (ο Νιπτήρας, η Σταύρωση, η Ανάσταση και η Ψηλάφηση του Θωμά). Στο διακονικό διατηρούνται δύο σκηνές της Παλαιάς Διαθήκης, ο Δανιήλ στο λάκκο των Λεόντων και οι Τρεις Παίδες στην κάμινο.Τη ψηφιδωτή διακόσμηση συμπληρώνουν παραστάσεις ενός ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού αγίων, κυρίως μοναχών, ιεραρχών, στρατιωτικών αγίων και αγίων ιατρών.
Τα δύο παρεκκλήσια, βορειοδυτικό και νοτιοδυτικό, μικρό τμήμα του βορειοανατολικού διαμερίσματος και η κρύπτη κοσμούνται με τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο τρίτο τέταρτο του 11ου αι.
Η εκκλησία της Παναγίας είναι η παλαιότερη από τις δύο εκκλησίες του μοναστηριακού συγκροτήματος. Χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 10ου αι. Κτισμένη σύμφωνα με τα κωνσταντινουπολίτικα πρότυπα, η εκκλησία κατέχει μια εξέχουσα θέση στην ιστορία της βυζαντινής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Η αρχιτεκτονική μορφή και ο τρόπος δομής, η εκλέπτυνση στη διάρθωση των εξωτερικών επιφανειών και ο εξαιρετικός πλούτος στον αρχιτεκτονικό διάκοσμο προκάλεσαν από νωρίς το ενδιαφέρον των μελετητών.
Ως προς τον αρχιτεκτονικό τύπο ανήκει στο σύνθετο τετρακιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό με τρούλο, τον τύπο δηλαδή που χαρακτηρίζει την αρχιτεκτονική σχολή της Κωνσταντινούπολης. Όπως συχνά συμβαίνει στα μοναστήρια, στον κυρίως ναό έχει προσαρτηθεί ευρύχωρος νάρθηκας, η λιτή. Δυτικά της λιτής, ο ιδιότυπος εξωνάρθηκας αποτελείται από ένα ανοικτό προστώο με δύο κλειστά διαμερίσματα στα δύο άκρα, τα οποία προεξείχαν από το περίγραμμα του κυρίως ναού. Το νότιο διαμέρισμα του εξωνάρθηκα ενσωματώθηκε στη μεταγενέστερη εκκλησία, το καθολικό της μονής. Στη διάρκεια αναστηλωτικών εργασίων, κάτω από την ορθομαρμάρωση του καθολικού αποκαλύφθηκε μια εξαιρετική τοιχογραφία, που διακοσμούσε άλλοτε τον ανατολικό τοίχο του νοτίου διαμερίσματος του εξωνάρθηκα. Η μοναδική τοιχογραφία που σώθηκε από την αρχική διακόσμηση του ναού της Παναγίας ιστορεί την εμφάνιση του αρχάγγελου Μιχαήλ στον Ιησού του Ναύη πριν από την άλωση της Ιεριχούς. Τοιχογραφίες διασώζονται και στο νότιο σκέλος του σταυρού και το διακονικό. Παριστάνονται συνολικά πέντε μορφές ιεραρχών, που έχουν χρονολογηθεί στο τέλος του 12ου αι.
Μετά την πτώση του Βυζαντίου από τους σταυροφόρους η Βοιωτία μαζί με την Αττική αποτέλεσαν το φράγκικο Δουκάτο των Αθηνών.
Το Δουκάτο κατέρρευσε από του Καταλανούς ιππότες το 1311. Οι Καταλανοί διαδέχτηκαν τους Λομβαρδούς και πραγματοποίησαν σημαντικά οχυρωματικά έργα στην επικράτειά τους. Την εποχή τους εγκαταστάθηκαν οι Αρβανίτες σε τμήμα της Βοιωτίας.
Το 1446 μ.Χ. η Βοιωτία τελεί υπό Τούρκικο ζυγό. Κατά τη διάρκειά της Τουρκοκρατίας σημαντικότερο κέντρο της περιοχής αναδείχθηκε η Λιβαδειά.
Οι Βοιωτοί συμμετείχαν με αυταπάρνηση στις ηρωικές μάχες της Επανάστασης του 1821.
Μάλιστα σε περιοχή μεταξύ Θήβας και Λιβαδειάς στις 12 Σεπτεμβρίου 1829 δόθηκε η τελευταία μάχη του Αγώνα η οποία αποτελεί τομή για την ελληνική ανεξαρτησία, η Μάχη της Πέτρας.
Οι Βοιωτοί ως Γνήσιοι Ρουμελιώτες , απόγονοι Αιολικών και Δωρικών φύλων, διέγραψαν λαμπρή πορεία ανά τους αιώνες με ισχυρό σύνδεσμο την ενότητα , την αλληλεγγύη και την ομοψυχία τους.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ &ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ
http://www.hellinon.net/NeesSelides/Xaironeia.htm
http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=9241